جراحی چاقی چیست؟ + انواع عمل و مزایا و معایب آن ها

چاقی مفرط یک بیماری مزمن است که می تواند بر کیفیت زندگی افراد تأثیر زیادی بگذارد و زمینه ساز بروز بیماری های خطرناکی مانند دیابت نوع 2، فشار خون بالا، بیماری های قلبی و مشکلات مفصلی باشد. برای افرادی که روش های دیگر کاهش وزن مانند رژیم غذایی و ورزش برایشان مؤثر نبوده است، جراحی چاقی می تواند گزینه ای مناسب باشد. عمل چاقی که به عنوان جراحی لاغری نیز شناخته می شود، شامل مجموعه ای از عمل های جراحی است که با هدف کاهش وزن و بهبود سلامت کلی انجام می شود.

انواع جراحی چاقی

جراحی چاقی انواع مختلف دارد که عبارتند از:

 جراحی اسلیو معده (Sleeve Gastrectomy)

عمل اسلیو معده یکی از محبوب ترین و رایج ترین انواع جراحی چاقی است که در آن بخش زیادی از معده (حدود 80 درصد) برداشته می شود. در این روش، معده به شکل یک لوله یا “اسلیو” باریک در می آید که ظرفیت معده را کمتر می کند. این تغییرات باعث کاهش دریافت غذا و احساس سیری بیشتر در افراد می شود.

از مزایای این عمل می توان به مواردی همچون: کاهش سریع وزن، کم شدن اشتها به دلیل کاهش تولید هورمون های گرسنگی و بهبود مشکلاتی مانند دیابت نوع 2 اشاره کرد. معایب این روش نیز عبارتند از: برگشت ناپذیری عمل، عدم بازگشت حجم معده در صورت مصرف زیاد غذا و احتمال بروز عوارضی مانند نشت معده.

جراحی بای پس معده (Gastric Bypass)

در عمل بای پس معده، بخشی از معده به کلی حذف شده و یک اتصال جدید (بای پس) به روده کوچک ایجاد می شود. این عمل باعث کاهش جذب مواد غذایی و در نتیجه کاهش وزن می شود. در این روش، هم حجم معده کاهش می یابد و هم روند جذب مواد غذایی مختل می شود.

مزایای بای پس شامل مواردی مانند: کاهش وزن چشمگیر و ماندگار، بهبود سریع تر بیماری هایی مثل دیابت و فشار خون و احساس سیری سریع تر است. معایب بای پس نیز شامل مشکلاتی چون: نیاز به تغییرات دائمی در عادات غذایی، احتمال بروز سوء تغذیه به دلیل کاهش جذب مواد مغذی و پیچیدگی بیشتر نسبت به سایر روش ها است.

جراحی باندینگ معده (Gastric Banding)

در این جراحی چاقی، یک حلقه سیلیکونی قابل تنظیم به دور قسمت بالای معده قرار داده می شود که معده را به دو قسمت تقسیم می کند. این حلقه به طور موقت معده را کوچک کرده و باعث می شود فرد سریع تر احساس سیری کند. این روش به نسبت سایر جراحی ها کم تهاجم تر است.

از مزایای باندینگ معده این است که برگشت پذیر است و می توان باند را خارج کرد. همچنین لازم نیست که به مدت طولانی بستری بود و خطرات کمتری نسبت به سایر روش ها دارد. با این حال کاهش وزن در این عمل نسبت به سایر روش ها کندتر است، امکان افتادگی یا لغزش باند وجود دارد و ممکن است نیاز به تنظیم باند به صورت دوره ای باشد.

جراحی ترانس فرم معده (Duodenal Switch)

این جراحی چاقی شامل دو بخش است: ابتدا معده به اندازه یک لوله باریک در می آید (مشابه اسلیو معده) و سپس قسمتی از روده کوچک به طور دائم بای پس می شود. این جراحی از نظر کاهش وزن مؤثر است، اما به دلیل پیچیدگی آن، برای همه افراد مناسب نیست.

کاهش وزن در این روش بسیار مؤثر است. کاهش اشتها به دلیل تغییرات هورمونی در فرد ظاهر می شود و منجر به بهبود سریع دیابت نوع 2 می شود. اما نیاز به تغییرات شدید در رژیم غذایی دارد و احتمال بروز سوء تغذیه نیز وجود دارد. همچنین عمل ترانس فرم پیچیده تر از سایر روش هاست و نیازمند مراقبت های بیشتری می باشد.

جراحی سلیاک (Intragastric Balloon)

در این روش، یک بالون سیلیکونی به درون معده وارد می شود که با آب یا هوا پر می شود. این بالون باعث می شود فرد سریع تر احساس سیری کند و در نتیجه مصرف غذای کمتری داشته باشد. این جراحی چاقی غیرتهاجمی است و نیاز به جراحی ندارد. همچنین به طور موقت باعث کاهش وزن می شود و پس از مدت زمانی معین قابل برداشتن است. با این حال ممکن است منجر به تهوع و استفراغ شود و احتمال آسیب به معده در صورت عدم مدیریت صحیح نیز وجود دارد.

شرایط لازم برای جراحی چاقی

برای انجام این جراحی، افراد باید شرایط خاصی را داشته باشند. این شرایط معمولاً توسط جراح بررسی می شود و تنها در صورتی که فرد شرایط لازم را داشته باشد، جراحی انجام می شود.

شاخص توده بدنی (BMI) و سن بیمار

یکی از مهم ترین فاکتورها برای انجام جراحی لاغری، شاخص توده بدنی یا BMI  است. به طور معمول، عمل لاغری برای افرادی با BMI بالای 40 یا افرادی با BMI بین 35 تا 40 که دارای بیماری های مرتبط با چاقی مانند دیابت، فشار خون بالا یا آپنه خواب هستند، پیشنهاد می شود. سن نیز یکی از عواملی است که در تصمیم گیری برای انجام جراحی چاقی مؤثر است. معمولاً افراد بین 18 تا 65 سال برای انجام این عمل مناسب تر هستند. افراد زیر 18 سال یا بالای 65 سال معمولاً نیاز به ارزیابی دقیق تری دارند.

سابقه پزشکی و سلامت عمومی

افرادی که مشکلات پزشکی شدیدی مانند بیماری های قلبی، مشکلات تنفسی یا دیابت غیرقابل کنترل دارند، ممکن است برای انجام این جراحی نیاز به بررسی های بیشتری داشته باشند. همچنین افرادی که از سلامت عمومی خوبی برخوردار نباشند، ممکن است برای انجام این جراحی نامناسب باشند.

سخن آخر

جراحی چاقی می تواند یک راه حل مؤثر برای افراد مبتلا به چاقی مفرط باشد که روش های غیرجراحی برای کاهش وزن بر آنها تأثیر نداشته است. انتخاب نوع جراحی، رعایت شرایط لازم و پیگیری مراقبت های بعد از عمل، همگی عوامل کلیدی در موفقیت این جراحی هستند.